Ba khía là gì?
Ba khía là loại còng biển (một loài họ cua có càng to), sống chủ yếu ở rừng đước. Do trên mu (lưng) có ba gạch (khía) nên người ta gọi là “ba khía”.
Loài còng biển này có kích thước nhỏ, gạch nhiều (gạch son màu đỏ, gạch bùn màu xám). Thịt còng biển chắc (ngắt càng ra thịt không dính lại ngoe, càng). Ba khía ngon nhất là loại đang ôm trứng. Không nên chọn con to vì nhiều khả năng sẽ ốp.
Xem thêm về ba khía tại đây
Hằng năm vào mùa con nước lên (khoảng tháng 8 đến 10 âm lịch), hang ổ của chúng dưới gốc gây đước bị chìm trong nước, chúng phải bò lên thân và rễ cây để trú ẩn và giao phối. Đặc biệt mùa mưa, ba khía có nguồn thức ăn giồi giào, nên chúng có nhiều thịt và chắc.
Cách bắt ba khía
Trước đây, để bắt còng biển, người dân đem thùng và đèn đuốc đi soi. Khi thấy chúng từng cặp cặp, từng chùm trên cây bần, cây mấm, người ta chỉ việc dùng tay (mang bao da) gạt hoặc cào chúng vào vật đựng.
Bây giờ khan hiếm, người ta phải dùng đèn soi đeo trước trán. Khi đêm xuống thủy triều lên, người ta đi dọc bãi bùn nơi các gốc đước. Nếu thấy chúng rời hang, thì dùng đèn chiếu thẳng vào mắt chúng. Còng biển rất nhanh, nhưng khi thấy ánh sáng, chúng sẽ đứng im. Người ta chỉ việc dùng tay bắt chúng vào sọt. Hoặc thò tay vào hang bắt. Thậm chí câu hoặc dùng bẫy. Để bắt chúng dễ dàng, không bị kẹp, là chụp thật nhanh và mạnh. Nếu không bạo lực một chút, con còng biển sẽ vẫy vùng, rồi kẹp “trối” người bắt và sẽ “thí càng”, chạy thoát thân.
Chế biến
Giá trị kinh tế của con còng biển ngày xưa không cao, và chỉ có một cách chế biến duy nhất là muối làm mắm. Đây là món ăn đặc trưng của miền Tây, không thể thiếu trong bữa cơm hằng ngày.
Ngày nay, còng biển được các chuyên gia ẩm thực chế tác. Trong đó, tại Vàm Sát đã chế biến món nia ba khía rang muối. Ngoài ra, còn có món mắm ba khía trộn. Người ta chỉ việc tách mai, lặt bỏ phổi, rửa nước nóng. Sau đó tách từng ngoe ra trộn với tỏi, ớt, giấm (hoặc chanh), đường. Để chọn con ngon, người ta bẻ ngoe, thấy đầy thịt là đúng. Còn ngoe trống rỗng là còng biển muối lâu ngày tiêu hết thịt. Thậm chí bị “bủng”, có mùi. Cái ngon của còng biển trộn là thấy ngay vị muối mặn, vị chua chanh, vị ngọt đường, vị cay ớt, vị tỏi nồng.
Xem thêm đặc sản cá thòi lòi tại đây
